Asa Igbeyawo ni Ile Yoruba

O je ohun Pataki fun okunrin tabi obinrin lati se igbeyawo ni igba atijo. Ni igba ti a ba gbadura fun eniyan ni ile Yoruba pe yoo se anfaani, ibi ti anfaani yoo ti bere ni ibi igbeyawo. Bi eniyan kan ba wa ti ko ba fe aya nigba ti gbogbo awon egbe re nfe aya, oju ko ni kuro lara re, enu ko si ni kuro lara re pelu; gbogbo or ti awon eniyan ba sin so sii ni yoo ma toka sii pe ko ye ki eniyan ya apon (apon ni okunrin to ti to ni aya, sugbon to ko lati ni aya). Gege bi owe awon Baba wa to so wipe bi ko ba nidi obinrin ki je Kumolu; bi ko ba ni idi, eniyan ki ded ya apon. Idi re niyi ti o fi je wipe gbogbo awon ti o ba ti ya apon ni nwon ma n fi ilu sile ni atijo, paapaa tie nu ba poju lara won.

Gbogbo iriri ti a n ri lode oni ti fiha w ape eniyan le ya apon ti o ba wuu, nitori bi o ba se wu eni ni a se nse imale eni.

IFOJUSODE

Nigba ti odomokunrin kan ba ti balaga, awon obi re yoo ti bere si fi oju sile boya nwon a le ri omobinrin kan tin won yoo fe fun omo won. Omokunrin yi paapaa laije pe enikeni so fun un, yoo bere si se finnifinni ju ti ateyinwa lo; yoo we nigba meta loojo, yoo toju eyin, enu, eekanna owo ati tese, gbogbo ara yoo si maa jolo. Ni kete ti okunrin ba fi oju kan wundia (omobinrin ti ko ti mokunrin) ti o je oju ni gbese, ise wa di ti alarina.

ALARINA

Alarina ni eni ti o ngbokegbodo laarin omokunrin ati omobinrin ti wo ba ni ife si ara won. Awon obinrin lo saba maa nsise yi daradara. Ise alarina ni lati wa idi ohun gbogbo kinnikinni nipa omobinrin yi. Idi re ti a fi nwa idi ni wipe ko si eni ti yoo fe gbe eni ti won n dete ni idile won, tabi iran asinwin, tabi obinrin onijagidijagan ni iyawo. Ise alarina ni lati pon ati lat ge omokunrin yi loju omobinrin ki o si la oju agi si agi (yoo seto bi omokunrin yoo se pade omobinrin).

ISIHUN TABI IJOHEN

Leyin igba ti alarina ba ti la oju awon mejeeji kan ara won, omokunrin ati omobinrin yi yoo bere si pade ni orisirisi ibi (labe igi odan nigba osupa, ni eyin ilea won omobinrin). Leyi igba ti won ba ti se eleyi fun igba pipe, omobinrin yoo wa je hoo fun lati gba beni yoo so fun omokunrin ki o seto bi baba ati iya oun yoo se gbo nipa ore won. Gbigba ti omobinri gba yi ni awa Yoruba npe ni Ijohen tabi Isihun.

ITORO

Leyin igba ti omobinrin ba ti juwo sile patapata, omokunrin yoo lo so fun baba re pe oun ti ri ododo kan ti o pupa, ti o si lewa ni ile Lagbaja tabi Lakasogbe ti oun fe ja. Baba re yoo wa bi lere boya ododo naa yoo see ja tabi ko ni see ja. Omokunrin naa yoo wa so gbogbo adehun ti oun ati omobinri yi ti se fun ara won. Eyi ni yoo fun baba re ni anfani lati lo baa won agbaagba adugbo re soro gegebi won yo se lo toro omo. Ni igba kini tin won yoo lo ri baba omobinrin, baba omokunrin ati omo ile kan tabi meji ni yoo lo. Owuro kutu hai ni nwon si maa nrin iru irin yi. Nwon o ko, nwon yoo sir o fun baba omobinrin. Oro yi ko ni je kayefi si baba omobinrin yi notori o ti bere si ri irin ese omo re. Idahun ti baba yi yoo si fun awon wonyi nip e kii se oun nikan lo bimo yi ati pe kin won wa pade molebi oun ni ojo bayibayi.

IDANA

Leyin igba ti won ba ti toro omo tan, idana ni gbogbo won yoo fi okan si. Gbogbo awon ti o ye kin won gbo nipa itoro ti nwon ko gbo, ati gbogbo awon ti o gbo ti won ko ri aye lo, akoko niyi lati fi owo si. Awon idile mejeeji yoo ranse si awon eniyan won nibikibi ti nwon ba wa. Idana yi se Pataki pupo nitori ibe ni awon idile mejeeji ti maa npade lekunrere. Ni ojo idana yi awon iyawo baba omobinrin ati iyawo baba omokunrin yoo pagbo ere, olukuluku won yoo maa ki oko won. Owuro kutukutu tabi irole patapata ni a nse idana. Lati ile omokunrin ni nwon ti maa ru gbogbo ohun idana wa.

AWON OHUN IDANA

Oyin, ireke ati iyo – eyi nip e aye won a dun; obi ati orogbo- eyi nip e nwon yoo gbo (dagba), atare- eyi nip e iyawo yoo bimo pupo; epo- eyi ni wipe yoo de won lara. Leyin eyi ni nwon yoo war u opolopo emu ati opolopo oti oyinbo fun mimu awon ti o wa sibi aseye naa. Gege bi asa Yoruba, eni ti o dagba ju nile iyawo yi ni yoo fa iyawo le eni ti o dagba ju ni ile oko lowo. Yoo si ka awon iba die funn alagba yip e nwon kii na omo won; ebi kii pa, kii je gbaguda (ege) ati beebee lo.

IPALEMO

Eyi tio ku ni ki iyawo maa pa ile re mo diedie leyin ti won ti dana tan. Ona meji ni oko iyawo le gba lati ran iyawo re lowo lati palemo. Ona kini, oko iyawo le fun iyawo re ni owo lati pese as ati yeti ti yoo maa lo ni ile oko. Ona keji ni ki oko be eniyan fun ara re lati ra gbogbo awon nkan wonyi, ki o si lo gbe e fun iyawo re lodidi.

E ma je ka gbagbe wipe isise kookan ti iyawo bag be lati gba fun oko re ni yoo ti gba owo. Iyawo ni lati gba owo idegiri. Owo idegiri je okan lara asa Yoruba,  nigba ti alarina ba sese la oju awon mejeeji kan ara won, obinrin kii le wo oju  okunrin, dipo bee, ile ni yoo maa wo, yoo si maa fi owo wa nkan ti ko junu lara ogiri. Eyi ni awon eniyan ri, tin won maa nwi pe iyawo nde ogiri ati wipe o si gbodo gba owo re lowo oko re.

Nigba ti iyawo ba si je hoo fun oko re, o ni lati gba owo isihun. Yato si orisirisi owo wonyi, opolopo owo miran ni awon obinrin ile iyawo tun maa ngba. Nwon ngba owo isilekun, eyi ni pe awon oko iyawo mbo, awon lo silekun; nwon ngba owo wiwe, eyi ni pea won lo we iyawo lojo idana. Leyin igba ti oko iyawo ba ti san awon owo wonyi leseese ni won yoo wa mu ojo igbeyawo.

IGBEYAWO

Igbeyawo ma nyato lati agbegbe si agbegbe; lati ilu kan si ilu keji ati lati ileto si ileto. Sugbon, awon nkankan wa ti o je pe ko le yato niwon igba ti o ba ti je ile Yoruba ni a ti n se igbeyawo naa. Ni oju ale patapata ni iyawo maa nlo si ile oko re. Ni ojo igbeyawo yi, ati ile iyawo ati ile oko, ojo ti o yato ninu ojo nii se. Gbogbo awon eniyan oko iyawo ati eniyan iyawo ni yoo ti maa fun won ni ebun.

Nigba ti iyawo ba fe kuro ni ilea won obi re, gbogbo awon obi re ati awon ibatan obi re ni yoo pejo. Olori idile won ni yoo si saaju lati gbadura fun iyawo naa pelu omije loju, iyawo naa yoo maa se amin pelu omije, gbogb ile a si maa gbadura fun omidan yi leselese pelu omije. Yoruba ma n pe ekun ti awon to n gbadura fun iyawo n sun ni isun idagbre ti won si ma n pe ekun ti iyawo nsun ni ekun iyawo.

Nigba ti iyawo ba ti nsunmo ile oko re, oko re gbodo jade ni ile nitori eewo ni ni ile Yoruba ki iyawo ba oko re ni ile. O je asa ni awon agbegbe kan lati pa ohun eleje si ese iyawo ki o to wo ile oko re. Sugbon ki iyawo to wo ile oko re ni awon agbegbe miran, a gbodo fi omi we ese re ni enu ona. Nigba ti iyawo ba wole gbara, odo olori idile ni nwon yoo muu lo. Ibe ni a o ti sure fun un.

Asa Yoruba ni ki oko sunmo iyawo re ni ale ojo keta lati mo boya o ti mo okunrin kan tele tabi ko mo okunrin rara. Ti iyawo ba ti mo okunrin, oro itiju patapata ni fun ohun ati molebi re, paapaa julo iya re. Sugbon bi iyawo ko ba ti mo okunrin kan tele, gbara ti oko iyawo ti se tan ni ariwo yoo ti so ni ile won. Awon ara ile won yoo si ko ere lo si ile baba iyawo ti won yoo si maa sajoyo pea won ba omo won nile.