Asa Isomoloruko

Asa isomoloruko je okan pataki ti a ko le ko danu ninu as Yoruba, id niyi ti awon Yoruba fi ya ojo isomoloruko yi si oto lai tele eto ti awon babanla wa ti fi lele. Bi ojo isomoloruko ti se Pataki to ni, sibesibe eto ati inawo re yato lati ilu si ilu. Bi aboyun ile ba bi tibi, tire, gbogbo ebi idile oko ati idile re ni yoo wa kii barika, e ku ewu omo. Orisirisi ibeere laa o maa gbo lati enu awon eniyan lati fi mo iru omo ti eni naa bi. Nwon a ma beere pe, ako (okunrin) ni tabi abo (obinrin).

Nibi ti aboyun ti nrobi ni agbalagba tin se akiyesi iru omo ati oruko ti o le je. Ona ti omo naa gba waye gba akiyesi pelu, yala ese lo fi jade ni tabi ori ni. Ise omo naa lehin ti a bi tan wa ninu akiyesi bakan naa. A o se akiyesi boya omo naa nsokun pupo loru tabi ko fe ki a ro oun ni ounje lori idubule. Bi o ba je omo ti nsokun pupo loru a o ma ape ni Oni, bi ko ba si fe ka ro oun lonje lori idubule, a o maa pee ni Oke. Bakan naa ni awon Yoruba maa nse akiyesi akoko ti a bi omo si. Eyi ti a ba bi ni akoko odun laa npe ni Bodunde tabi Abiodun. Eyi ti a ba bi lakoko ibanuje awon obi maa npe ni Remilekun, Dayo tabi Ehundayo. Eyi ti a bi lakoko ayo tabi igbadun awon obi la npe ni Adebayo, Adesola, Ayodeji, Bolaji, Bolanle ato bebe lo. Bi o ba si je omo ti a bi lehin ti iya omo naa ti se abiku titi, a o maa pee ni Ropo, Kokumo, Igbokoyi, Kosoko. Omo ti a bi si oju ona oko tabi oja tabi odo laa npe ni Abiona. Eyi ti a bi sinu ojo tabi lakoko ti ojo nro laa npe ni Bejide.

Gbogbo ohun lo ni akoko tire. Bee ni akoko wa fun isomoloruko. Ojo kesan ti a ba bi omokunrin ni a maa nso loruko, ojo keje ni ti omobinrin. Ojo kejo si ni ti awon ibeji. Iba je ako tabi abo, awon onigbagbo ati imole a maa so omo won loruko ni ojo kejo ti a ba bi omo. Eleyi wa ni ibamu pelu asa ati eto isin won. Ni igba atijo, iya omo tuntun ko gbodo jade tit a o fi se isomoloruko. Inu iyara ni iya omo naa yoo duro titi a o fi ko omo naa jade. Ojo isomoloruko yii ni iya omo yoo gbe omo jade, yoo si joko sarin gbogbo ebi. Eto nipa akiyesi akoko, ipo ati irin ti omo naa rin yoo ti pari ki a to se isomoloruko yi. Awon miran ko asa ati maa se iwadi tabi ayewo si oruko ti o ye ki omo tuntun maa je.

Ni ibomiran, lehin ti gbogbo ebi ati ojulumo ba pe jo tan, iyale ile naa yoo bu omi si ori orule, yoo si fi ara omo tuntun naa gba osooro omi tin san ti ori orule bo. Bi omo tuntun ba ti fi ara gba omi yi tan ni yoo kigbe bi ti ojo ti a bii si aye. Gbogbo ebi yoo bu serin, nwon o pariwo pe omo tuntun, o ku atorunbo, aye dun, bawa je o. Ni kete ti a ba se eyi tan ni bale ile yoo gba omo na, yoo si se alaye bi omo naa se was aye, iru akoko ti omo naa wa si aye boya akoko ayo ni tabi ibanuje fun awon obi re.

Baale ile yoo maa mu awon ohun tie nu nje ti a ti pese sile gegebi orogbo , iyo, oyin, omi tutun ati oti tabi ohun miran ti a ban lo ni idile naa lati fi se adura fun omo naa. Awon oruko miran ti a tun le fun awon omo lehin ti a ba ti wo idile re niyi:

Fun Idile Ola:

Afolabi, Olabode, Olaleye, Afolalu, Olarewaju, Olabisi, Olaitan Ajibola, Popoola, Ladigbolu, Agboola, Ojuolape, Olawoyin, Kolawole, Lakanmi, Oladipo ati bebe lo.

Fun Idile Alajagun:

Akinwande, Akinyemi, Akinbode, Akinsanya, Akinlotan, Akinola, Akinwumi, Akintola at bebe lo

Fun Idile Oloye:

Oyediran, Oyewumi, Oyeyemi, Oyekanmbi, Oyetusa, Oyenike, Olowofoyeku, Oyegbenga ati bebe lo.

Fun Idile Alade:

Adekanmi, Adegbite, Adesina, Aderemi, Adeniyi, Adelabu, Adegoke, Adesoji, Ademola, Adebiye, Adedoyin Adesida, Adeyefa, Adeyemi, Atilade, Adegboye ati bebe lo.

Fun Idile Awo:

Awolowo, Awosika, Awotoye, Fasuyi, Fajuyi, Fagbemi, Odutola, Fayose, Fabunmi, Fadahunsi, Fakunle ati bebe lo.

Fun Idile Ode:

Odewale, Odeyemi, Odesanmi, Odewumi, Odegbenro, Odesakin, Odesiyan ati bebe lo.

Fun Idile Oloogun:

Ogundele, Ogunde, Ogunmola, Ogungbade, Ogunbiyi, Ogunsola, Ogundeji ati bebe lo.

Fun Idile Oloosa:

Osagbemi, Osunremi, Osunbiyi, Osunluyi, Osuntokun, Omitade, Efunkemi, Aborisade Abegunde, Aborode, Omiremi ati bebe lo.

Fun Inagije tabi Apeje:

Jegede, Omodara, Jeje, Okonrin-jeje, Logunleko, Afelebe ati bebe lo.

Fun Abiku Omo: Matanmi, Igbekoyi, Kosoko, Akinsatan, Kokumo, Bamitale, Lambe ati bebe lo.

Fun obinrin ti a po toju re: Aduke, Abike, Apeke, Amoke, Apinke, Abeke, Alake, Akanke, Arike, Ajoke ati bebe lo.

Gbogbo awon ona wonyi laa gbodo wo ki a to so omo loruko. Igbagbo awon Yorubqa nip e bi omo ba si oruko je ko ni gbadun. Eyi nip e yo maa yo iya ati baba re lenu nipa sise aisan tabi dida wahala miran kale. Idi niyi ti owe kan lede Yoruba fi so pe “Ile laa wo ka to somo loruko.”